Το “Poor Things” είναι το βλέμμα προς τα έξω. Προς τον έξω κόσμο, με μια διάθεση ανάπτυξης, έκρηξης, αναζήτησης.
Ο σπουδαίος σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος, μετά το “The Favorite”, επιστρέφει με την πιο ενδιαφέρουσα ταινία του 2023, “Poor Things”, μια μοντέρνα διασκευή του μύθου του Φρανκενστάιν.
Το έργο, μια κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Alasdair Gray, The Life and Mysteries of England’s First Female Doctor (1992), κέντρισε αμέσως το ενδιαφέρον στον σκηνοθέτη λόγω της πολυπλοκότητας των θεμάτων και της χιουμοριστικής πρωτοτυπίας της γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε.
Ο Λάνθιμος για μία ακόμη φορά καθηλώνει: κάθε χαρακτήρας έχει έναν ακριβή χαρακτήρα και ρόλο, που τονίζεται από διαφορετική χρήση της γλώσσας, των κλίσεων της φωνής, των χειρονομικών κινήσεων. “Πάντα θαύμαζα τον τρόπο με τον οποίο ο Λάνθιμος και ο ΜακΝαμάρα καταφέρνουν να συνδυάζουν όμορφα το χιούμορ και τον πόνο, γιατί έτσι είναι η ζωή”, Emma Stone. Είναι η εμπειρία του πόνου που μας κάνει κομπλεξικούς.
Ένας εκκεντρικός επιστήμονας Dr. Godwin (Willem Dafoe) επαναφέρει στη ζωή μια νεαρή έγκυο γυναίκα που αυτοκτονεί, της εμφυτεύει τον εγκέφαλο του αγέννητου παιδιού της στο κεφάλι της και ξαναγεννιέται. Το αποτέλεσμα είναι η Bella Baxter (Emma Stone), ένα παιδί στο σώμα ενός ενήλικα, που ανακαλύπτει τις απολαύσεις και τους πόνους της ζωής σε ένα παθιασμένο ταξίδι προς την ελευθερία. Την μεγαλώνει σαν δικό του παιδί, και σε αντάλλαγμα, τον αποκαλεί Θεό, προσφέροντας αδιαμφισβήτητη αγάπη και πίστη… μέχρι που μια μέρα ανεβαίνει στη στέγη και συνειδητοποιεί ότι λαχταρά να γίνει μέρος αυτού του κόσμου.
Στις πρώτες σκηνές που τη συναντάμε κοπανάει άτσαλα τη νότα ενός πιάνου, σα να προσπαθεί να κατανοήσει τον ήχο που βγάζει. Χορεύει και κινείται ασυγχρόνιστα, μιλάει σπαστά, αναζητά έννοιες που δε ξέρει πώς να εκφράσει. Σταδιακά η εκμάθηση γίνεται πιο εξεζητημένη αλλά και πιο ενστικτώδης και προσωπική, περιλαμβάνοντας φυσικά την αυτοϊκανοποίηση και βέβαια το σεξ.
Η Bella διαρκώς μαθαίνει, ανακαλύπτει, έρχεται σε σύγκρουση με συμβάσεις, κι όλα αυτά με μια ακατάπαυστη χιουμοριστική διάθεση όσο και με μια αβίαστη ορμητική σεξουαλικότητα. Μαθαίνει να κινείται, μαθαίνει να αλληλεπιδρά σε μια “πολιτισμένη” κοινωνία κανόνων, μαθαίνει να εκφράζει πιο πολύπλοκες σκέψεις με πιο εξεζητημένες φράσεις.
Η ομορφιά της Bella Baxter βρίσκεται ακριβώς στο ταξίδι της προς την πολυπλοκότητα. Ένα αυτόνομο ταξίδι διάσπαρτο με ένα φεστιβάλ εξωφρενικών χαρακτήρων που ενσαρκώνουν, ο καθένας με τις ιδιαιτερότητές του, διαφορετικές ευκαιρίες να μετρήσουν τη νόμιμη ελευθερία τους.
Ανακαλύπτει τον κόσμο γνωρίζοντας διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, δοκιμάζοντας τις κοσμοθεωρίες τους, αποκτώντας όλο και πιο συνειδητό έλεγχο της προσωπικότητας, της ηθικής, και φυσικά του σώματός της.
Στο κυκλικό της ταξίδι η Bella βιώνει την ευχαρίστηση στο Λονδίνο, την χορταίνει στη Λισαβόνα, την απορρίπτει στο Παρίσι, αλλά στην Αλεξάνδρεια γίνεται ένα ον με συνείδηση και στη “σκοτεινή της περίοδο” που πραγματικά επιστρέφει στη ζωή.
Η αρχικά απροστάτευτη Bella, φορτισμένη από τα γεμάτα πόθο βλέμματα των ανδρών που την περιτριγυρίζουν, προοδευτικά ενδυναμώνεται και ακυρώνει την αντικειμενοποίησή της, μιλώντας τη μόνη γλώσσα που πηγαία καταλαβαίνει: αυτήν του σεξ. Η απενοχοποιημένη απεικόνιση της ηδονής στο “Poor Things” συνυφαίνεται με την απελευθέρωση της ηρωίδας, η οποία αποκτά αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση μέσα από τις συναναστροφές της. Έτσι, αποκαλύπτεται άλλη μία διάσταση της ταινίας, η οποία αφενός στέκεται απέναντι σε κάθε μορφή πουριτανισμού, αφετέρου εκθέτει τις, ενδεχομένως άρρητες, υποκειμενικές ενοχές του καθενός γύρω από σεξ.
Η γλώσσα του Λάνθιμου δεν αφαιρεί τίποτα από την εξελικτική πορεία μιας νεαρής γυναίκας που αναγνωρίζει τη φυλακή της, πριν την εγκαταλείψει. Η συναισθηματική προσωπικότητας της Bella, η οποία αποκτά ζωή και χρώμα (πέρα από ασπρόμαυρο) είναι πεινασμένη για γνώση και έτοιμη να απορροφήσει κάθε λεπτομέρεια, σαν σφουγγάρι.
Είναι ένας χαρακτήρας ελεύθερος, αφελής, αχαλίνωτος, πρόθυμος, απλή στην επιθυμία της να πάρει ό,τι της φέρνει ευημερία.
Είναι ένας σημερινός χαρακτήρας, χωρίς αισθήματα ενοχής, έξω από τη γλώσσα και τους κώδικες που επιβάλλουν οι κοινωνικές συμβάσεις. Είναι αγνή, έκπληκτη, ένα υπέροχο πλάσμα.
