Ήταν η Χιλή, θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε χώρα, ήταν το 2019 θα μπορούσε να είναι οποτεδήποτε…
Του Κώστα Καρδερίνη:
Ένα ντοκιμαντέρ έρευνας από τον πλέον ανήσυχο νοτιοαμερικανό σκηνοθέτη, τον χιλιανό Πατρίτσιο Γκούζμαν [γεν. 1941]. Τον άνθρωπο που παρακολούθησε βήμα-βήμα την προσπάθεια της χώρας του για εκδημοκρατισμό και κοινωνική ισότητα (Ο πρώτος χρόνος του Αλιέντε, Η μάχη της Χιλής (τριλογία), Σαλβαδόρ Αλιέντε), τη βάρβαρη και απάνθρωπη δικτατορία (Η υπόθεση Πινοσέτ) και το αδικαίωτο μαρτύριο της μεταπολίτευσης (με ακόμη μια τριλογία: Νοσταλγώντας το Φως, Το μαργαριταρένιο κουμπί, Οροσειρά των ονείρων).
Εδώ ο πανέμπειρος Γκουζμάν καταδύεται εκ των υστέρων, όπως παραδέχεται μιας εξαρχής, στο κίνημα και στα κύματα των διαδηλώσεων που κορυφώθηκαν τον Οκτώβρη του 2019 όταν οι δρόμοι του Σαντιάγο γέμισαν απλό κοσμάκη, έναμισο εκατομμύριο αγανακτισμένοι πολίτες όλων των ηλικιών και κατηγοριών. Λαοθάλασσα η οποία ζητούσε και πάλι καλύτερες συνθήκες ζωής, δικαιότερο σύστημα υγείας, καλύτερη εκπαίδευση, ίσες ευκαιρίες, δημοκρατία στην πράξη, με αποκορύφωμα όλων αυτών την απαίτηση νέου συντάγματος της χώρας ώστε να απαλλαγεί από το κατάλοιπο σύνταγμα της δικτατορίας.
Ο άνεμος δημοκρατίας που έπνευσε με την ήττα της δεξιάς οικογενειοκρατίας και την άνοδο του αριστερού πρωθυπουργού Γκαμπριέλ Μπόριτς, από τη Γη του Πυρός στο Σαντιάγο, ήταν προφανώς το έναυσμα για την αναζήτηση και τη δημιουργία αυτού του ντοκουμέντου. Η νέα περιπέτεια της χώρας προς τον πλήρη εκδημοκρατισμό, οι ανεξάρτητες ομάδες, τα δικαιώματα των αυτόχθονων και των μειονοτήτων, οι απόψεις των ειδικών και των μελετητών αλλά και αρκετών πρωταγωνιστών, καταγράφονται με νηφαλιότητα, με ενθουσιασμό αλλά και με κάποια περίσκεψη περί του προσδοκώμενου αποτελέσματος.
Ο Γκουζμάν παραβάλλει εύστοχα το τώρα με το τότε, κάνοντας αυτοκριτική και απολογισμό παράλληλα, ενώ τα γεγονότα της διετίας 2019-2021 κατακλύζουν την οθόνη και φέρνουν ανθρώπους εξεγερμένους με μάτια χαμένα, παλμό νεολαίας, μουσικές ομαδικές και χορούς δρομαίους, ευφορία και αέρα ισότητας, δημοκρατίας, ελευθερίας και ισοπολιτείας. Από την καυτή άνοιξη του 2022 που προβλήθηκε στις Κάννες, το ντοκιμαντέρ έφτασε στους ελληνικούς κινηματογράφους το απογοητευτικό φθινόπωρο του 2023.
Είναι άξιο απορίας γιατί αυτό το εξαίρετο ντοκουμέντο που θα μπορούσε να εμπνεύσει τους ανθρώπους και στη χώρα μας, παρέμεινε στα συρτάρια των διανομέων επί διετία σχεδόν και βγήκε τώρα που όλα έχουν πάει κατά διαόλου και εδώ και στη Χιλή. Μπορούμε ίσως να εικάσουμε τι αντίκτυπο θα είχε αν είχε προβληθεί παράλληλα με τις μεγάλες διαδηλώσεις που προκάλεσαν τα «ρεύματα», τα «δυστυχήματα» και τα «ναυάγια». Τόση είναι η διαφορά και η απόσταση εκείνης της χιλιάνικης άνοιξης με το τωρινό παγκόσμιο φθινόπωρο ώστε ο τίτλος του, Η φανταστική χώρα μου, να ακούγεται πια ειρωνικός.
ΠΗΓΗ: www.mic.gr
