“Ο τρόπος που έπαιζε απωθούσε τον παραδοσιακό ήχο της κιθάρας, ήταν περισσότερο σαν κραυγή ή πνιγμός. Θα μπορούσε και να κόψει τα αυτιά σου σαν συρματοπλέγματα ή να στάζει και να μετατραπεί σε ένα κομματάκι καπνού, ακόμα με αυτή την εγκυμονούσα μελαγχολία που ξεχειλίζει από την αντήχηση”, JP Shilo.
Τα χρόνια περνούν και η λατρεία γύρω από τον Rowland Stuart Howard δεν εξασθενεί. Ο Αυστραλός μουσικός, που έμεινε για πολύ καιρό στη σκιά του Nick Cave, έχει ξαναβρεί τη θέση που του αρμόζει μέσα από αφιερώματα, επανεκδόσεις άλμπουμ και ντοκιμαντέρ. Είναι για άλλη μια φορά η πρωταρχική έμπνευση για σκοτεινό, αιχμηρό και ασυμβίβαστο ροκ, μια φυσιογνωμία του ποιητικού δανδισμού. Σε ένα πρόσφατο αφιέρωμα ακούμε μερικούς από πιο στενούς και συνεργάτες του (Μικ Χάρβεϊ, Χάρι Χάουαρντ και Τζέι Π. Σίλο)να μιλάνε γι αυτόν, να φέρνουν στο φως μυστικά που κρύβονται πίσω από τον θρύλο.
Ο Μικ Χάρβεϊ συνάντησε τον Ρόουλαντ Σ. Χάουαρντ με την τοπική σκηνή της Μελβούρνης στα τέλη της δεκαετίας του 1970: “Όπως στη Νέα Υόρκη ή το Λονδίνο, η επιθυμία για καινοτομία ήταν πιεστική, οι συναυλίες οργανώθηκαν ανεξάρτητα και μια νέα μουσική σκηνή γεννήθηκε. Τον γνώρισα σε αυτό το πλαίσιο, το 1977, περίπου ένα χρόνο πριν ενταχθεί στο συγκρότημα (The Boys Next Door). Στην αρχή είχαμε και δεύτερο κιθαρίστα, αλλά η οικογένειά του τον έστειλε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να τον κρατήσει μακριά από την κακή επιρροή του Nick Cave (γέλια) και βρέθηκα ως ο μόνος κιθαρίστας στο συγκρότημα. Δεν ένιωθα πραγματικά άνετα να είμαι ολομόναχος σε αυτή τη θέση, οπότε ρωτήσαμε τον Rowland αν θα ενδιαφερόταν να έρθει μαζί μας”.
Ο Rowland ήταν εκείνη την εποχή μέλος του συγκροτήματος The Young Charlatans, στο οποίο συνέθεσε το διάσημο κομμάτι “Shivers”, ακόμα σε Draft μορφή, αλλά το οποίο γρήγορα έγινε επιτυχία για τους The Boys Next Door. Ένα καθεστώς με το οποίο ο Rowland θα αγωνίζεται πάντα επειδή η αρχική του πρόθεση ήταν περισσότερο προσανατολισμένη στην ειρωνεία και την απόσταση.
Οι Boys Next Door αλλάζουν το όνομά τους σε The Birthday Party. Μετακόμισαν στο Λονδίνο το 1980 και άλλαξαν ριζικά κατεύθυνση, ιδιαίτερα υπό την ώθηση του Rowland, του πραγματικού καλλιτεχνικού καταλύτη της μπάντας.
Ο Μικ Χάρβεϊ θυμάται: “Όταν ήρθε μαζί μας, γρήγορα ανέβασε τον πήχη των προσδοκιών και των απαιτήσεών μας, καθώς έφερε πολλά τραγούδια μαζί του. Και αντιμετώπιζε πολύ σοβαρά τη μουσική, ο Νικ εκείνη την εποχή την έβλεπε περισσότερο ως ψυχαγωγικό χόμπι. Νομίζω ότι ο Nick δεν έβλεπε πραγματικά τη μουσική ως σημαντικό όχημα για τις ιδέες του. Μόλις έφτασε ο Rowland και το επίπεδο βελτιώθηκε, άρχισε να το παίρνει πιο σοβαρά. Ο Rowland είχε καθοριστικό αντίκτυπο στον Nick όσον αφορά το τι θα μπορούσε να δημιουργήσει. Και η ομάδα βελτιώθηκε πολύ γρήγορα… ”
Σε αυτή τη δημιουργική παρόρμηση, ο Rowland φέρνει επίσης έναν παραμορφωμένο ήχο και ένα επιθετικό παίξιμο κιθάρας, κάπου ανάμεσα στον τρίφτη του τυριού που χρησιμοποιείται σε ένα κομμάτι γρανίτη και την κιμωλία που ουρλιάζει σε έναν σχολικό πίνακα. “Δεν θα τολμούσα να περιγράψω την κιθάρα του”, λέει ο Mick Harvey. “Απλώς είχε έναν πολύ, πολύ προσωπικό ήχο… Βρήκε ότι οι περισσότερες κιθάρες έπαιζαν πολύ απαίσια, οπότε έψαξε να βρει έναν τρόπο να παίξει που δεν πίστευε ότι ήταν απαίσιος. Πολλοί πιστεύουν επίσης ότι ο τρόπος που έπαιζε είναι φρικτός, γιατί είναι πολύ επιθετικός. Αλλά ήταν γνήσιος και ήταν πραγματικά αυτό που ήθελε να ακούσει. Μια πολύ προσωπική ιδέα να προσεγγίσει την τέχνη του και να την ωθήσει στα άκρα”.
Για τον Χάρι Χάουαρντ, τον αδερφό του, ο εξοπλισμός του Ρόουλαντ είναι αναπόσπαστο κομμάτι της τέχνης του: “Η Jaguar του, ο τεράστιος ενισχυτής Twin Reverb (συχνά με όλες τις ρυθμίσεις από 10) και τα πεντάλ εφέ MXR Distortion + και το Blue Box. Είχε διαφορετικά στυλ παιξίματος, ήταν καλός στις Fuzz παραμορφώσεις, τις αντηχήσεις και την Lead κιθάρα, έπαιζε πολλούς απλούς αλλά συγκλονιστικούς ρυθμούς. Έγραψε επίσης εξαιρετικά ρινικά Riff και μέρη κιθάρας σε στυλ κατασκοπευτικής ταινίας. Μερικές φορές χρησιμοποιούσε τη διαφάνεια, είτε με εντελώς παραμορφωμένο είτε με θλιβερό και παραπονεμένο τρόπο”.
Ο JP Shilo μεταφράζει αυτό το μοναδικό παίξιμο με όμορφα ποιητικούς όρους: “Το παίξιμο του δεν ήταν ποτέ πολύ περίπλοκο ή φανταχτερό, έπρεπε να το εκτελέσει φυσικά και γρήγορα, σαν ένας δολοφόνος που εκπληρώνει την αποστολή του με την ελάχιστη προσπάθεια. Είναι σχεδόν σαν οι νότες που διαλέγει να είναι εκεί για να δείξουν τα όρια της συγχορδίας, της επιδεξιότητάς του ή του ίδιου του οργάνου. Ακούγοντάς το, πάντα συνειδητοποιούσα ότι οι χορδές είναι μόνο ενισχυμένα καλώδια. Με αρκετό ρεύμα και δυνητικά θανατηφόρο, απρόβλεπτο όπως ένα φίδι που δαμάζεται ή ένας σωλήνας που περνά μέσα από την πίεση του νερού. Αυτά τα νήματα σχηματίζονταν σαν φράχτη γύρω από το τραγούδι, κρατώντας το με κάποιο τρόπο. Δύο ή τρεις νότες εδώ, μερικές φορές μια μόνο νότα σε συνδυασμό με εφέ και ένταση, ο τρόπος που έπαιζε απωθούσε τον παραδοσιακό ήχο της κιθάρας, ήταν περισσότερο σαν κραυγή ή πνιγμός. Θα μπορούσε και να κόψει τα αυτιά σου σαν συρματοπλέγματα ή να στάζει και να μετατραπεί σε ένα κομματάκι καπνού, ακόμα με αυτή την εγκυμονούσα μελαγχολία που ξεχειλίζει από την αντήχηση”.
Οι εντάσεις δημιουργήθηκαν μεταξύ των μελών του The Birthday Party, ειδικά μεταξύ του Rowland και του Nick, και η περιπέτεια έληξε στο Βερολίνο στα τέλη του 1983. Η εξαφάνιση λίγα χρόνια αργότερα του μπασίστα Tracy Pew (1986) πρόσθεσε το επικήδειο σημείωμα. Το γκρουπ εξακολουθεί να θεωρείται σήμερα ως ένας απόλυτος μαύρος μονόλιθος, στο ιστορικό του οποίου υπάρχουν δύο διαχρονικά κλασικά, οι Prayers on Fire (1981) και οι Junkyard (1982).
Το “διαζύγιο” μεταξύ του Cave και του Howard ολοκληρώνεται γρήγορα και στη συνέχεια ο Nick δημιουργεί τους Bad Seeds. Ο Μικ Χάρβεϊ θυμάται: “Ήμασταν στο The Birthday Party για αρκετά χρόνια και τα πράγματα γίνονταν άσχημα. Φτάσαμε σε αδιέξοδο όπου η μπάντα έπρεπε να χωριστεί. Χρειαζόμουν ένα διάλειμμα και άρχισα να συνεργάζομαι με τον Simon Bonney στο Crime and the City Solution. Ο Σάιμον κάλεσε επίσης τον Ρόουλαντ να συμμετάσχει στην μπάντα. Ξαφνικά, χωρίς να το καταλάβω, ήμουν ξανά σε ένα συγκρότημα με τον Rowland, που πραγματικά δεν ήθελα εκείνη τη στιγμή. Ήμασταν φίλοι φυσικά, αλλά χρειαζόμουν απλώς ένα διάλειμμα… Ο Rowland ήθελε να δημιουργήσει το δικό του συγκρότημα, αλλά δεν μπορούσε ποτέ να ζητήσει από κανέναν να τον ακολουθήσει ή να οργανώσει, ποτέ δεν ήταν πολύ καλός σε κάτι τέτοιο. Κάπως έτσι έκλεψε τα μέλη των Crime and the City Solution για να δημιουργήσει το δικό του συγκρότημα (γέλια). Οι δύο μπάντες (Bad Seeds and Crime) θα εμφανιστούν στη σκηνή της ταινίας Wings of Desire του Wim Wenders (1987), ως δύο επικεφαλής της ίδιας οντότητας που επιδιώκει την επιθυμία για σκοτεινό ροκ. Οι Crime and the City Solution υποδέχονται επίσης τον ντράμερ των Epic Soundtracks, αδελφό του Nikki Sudden και συνιδρυτή των Swell Maps, καθώς και τον Χάρι Χάουαρντ. Ο Rowland θα πάρει όλο αυτόν τον όμορφο μικρό κόσμο για να δημιουργήσει στη συνέχεια τους This Immortal Souls, στο οποίο τους ενώνει η Genevieve McGuckin (η οποία συνοδεύει και υποστηρίζει τον Rowland από τα πρώτα του βήματα).
“Ο Simon και ο Mick αποφάσισαν ότι δεν ήθελαν να συνεργαστούν πια μαζί μας και θα ηχογραφούσαν χωρίς εμάς στο Βερολίνο. Ήμουν αρκετά ενοχλημένος, αλλά ο Rowland ένιωθε απελευθερωμένος από αυτή την απόφαση”, λέει ο Χάρι Χάουαρντ.
Χρειαζόταν μια διέξοδο για ένα πιο προσωπικό όραμα από αυτό που έπαιζε στο The Birthday Party και στο Crime and the City Solution. Η Mute Records υποστήριξε αυτό, οπότε μετά το Crime Room of Lights LP (1986) ζήτησε από τους Epic Soundtracks, τη Genevieve McGuckin και εμένα να παίξουμε μαζί του σε ένα σόλο LP. Κάναμε πολλές πρόβες με φανταστικά τραγούδια και αναπτύξαμε ένα στυλ, μετά πήγαμε στο στούντιο για αρκετές συνεδρίες για να κάνουμε ένα ντεμπούτο άλμπουμ το 1987, το Get Lost. Ο Rowland αποφάσισε ότι ήθελε να το παρουσιάσει ως συγκρότημα και όχι ως σόλο έργο και έτσι γίναμε οι They Immortal Souls. Ένα δεύτερο άλμπουμ εμφανίστηκε το 1992, I’m Never Gonna Die Again.
Εκτός από τις διάφορες συμμετοχές του σε συγκροτήματα, ο Rowland συνεργάζεται στενά με τους Lydia Lunch και Nikki Sudden, δύο καλλιτέχνες με τους οποίους βρίσκεται σε τέλεια όσμωση. Θα γράψει μαζί με τη Lydia Lunch, το άλμπουμ Shotgun Wedding (1991), καθώς 2 υπέροχα κομμάτια Some Velvet Morning (1982). Με τον Nikki Sudden, ο Rowland συνθέτει το αριστούργημα Kiss You Kidnapped Charabanc (1987) και το Single Wedding Hotel (1987), και συμμετείχε σε μερικά άλμπουμ του συγκροτήματος του, The Jacobites, όπως το Texas (1986) ή το Dead Men Tell No Tales (1988).
Άλλες εμφανίσεις είναι αξιοσημείωτες, στα άλμπουμ του Jeremy Gluck (I Knew Buffalo Bill και Burning Skull Rise) ή στους Hungry Ghosts το 1996, το συγκρότημα ορχηστρών του JP Shilo: “Γνωριστήκαμε για πρώτη φορά στο Birdland Studios στη Μελβούρνη το 1996. Έκανε την παραγωγή του πρώτου μου LP με την μπάντα μου, Hungry Ghosts. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, με ρώτησε πώς ήθελα να ακούγεται το άλμπουμ. Τοποθέτησα ένα ποτήρι στο τραπέζι και γλίστρησα το μπουκάλι έξω και είπα: “Έτσι”.Το οποίο αντιμετωπίστηκε με ένα χαμόγελο. Έπαιξε και στο δίσκο και από εκεί καταλάβαμε ότι είχαμε παρόμοιο όραμα και προσέγγιση στο πώς δημιουργούμε ατμόσφαιρες. Επειδή οι Hungry Ghosts δεν έμοιαζαν καθόλου με οτιδήποτε είχε ηχογραφήσει στο παρελθόν, αυτό μπορεί να ήταν το κίνητρο της συμμετοχής του στο έργο και να εδραιωθεί ο δεσμός μας”.
Στα 90s, μετά την κυκλοφορία του δεύτερου LP των These Immortal Souls, ο Rowland είναι πιο διακριτικός. Τον παρατηρούμε ως καλεσμένο ανάμεσα στις χορωδίες του άλμπουμ Let Love In (1994) του πρώην συνεργάτη του Nick Cave. Ο Rowland δυστυχώς δεν έχει την ίδια αύρα με τον Nick με το κοινό. Ωστόσο, δεν έχει χάσει τίποτα από το ταλέντο του, όπως αποδεικνύεται από τα δύο σόλο άλμπουμ που δημοσιεύει με διαφορά δέκα ετών σαν δύο τελευταίες βάσεις που σημειώνουν μια απίστευτη καριέρα, το Teenage Snuff Film (1999) και το Pop Crimes (2009).
“Ο Rowland δούλευε πάντα πάνω στα δικά του τραγούδια. Όταν ένιωσε έτοιμος, με κάλεσε να παίξω ντραμς στο πρώτο του σόλο άλμπουμ”, θυμάται ο Μικ Χάρβεϊ. “Δεν είχα ιδέα πώς θα ήταν, ήθελα απλώς να τον βοηθήσω. Δεν ξέρω γιατί περίμενε τόσο πολύ για να κυκλοφορήσει κάτι με το όνομά του, νομίζω ότι του άρεσε η ιδέα να έχει ένα συγκρότημα, να είναι μέρος του. Μετά τον χωρισμό του The Birthday Party, θα ήταν καλύτερο για την καριέρα του να κυκλοφορήσει ένα άλμπουμ με τη σφραγίδα του Rowland S. Howard. Γιατί οι ακροατές ήταν έτοιμοι για αυτό. Αλλά αντ’ αυτού αποφάσισε να δημιουργήσει ένα συγκρότημα και του έγινε δύσκολο να τραβήξει την προσοχή. Και στα δύο άλμπουμ, οι πρωτότυπες συνθέσεις συνδυάζονται με εμπνευσμένα εξώφυλλα ή επανερμηνείες (Talk Talk, Billy Idol, Townes Van Zandt κ.λπ.). Η λεπτή ισορροπία μεταξύ της μελαγχολίας και της καθαρής ηχητικής επιθετικότητας φτάνει σε μια σπάνια μαεστρία, σαν όλα τα προηγούμενα έργα να είχαν τελικά χρησιμεύσει ως δοκιμαστικές διαδρομές για τον τελικό σχεδιασμό αυτών των δύο υπέρτατων άλμπουμ.“
“Ο JP Shilo συνέβαλε καθοριστικά στο να γίνει το Pop Crimes αυτό που είναι. Επειδή ήταν πολύ άρρωστος εκείνη την εποχή, μου εμπιστεύτηκε να κάνω πολλά Overdubs στα τραγούδια. Έπαιξα τα περισσότερα από τα μπάσα μέρη του άλμπουμ, καθώς και βιολιά και τσέλο. Χρησιμοποίησα και άλλα όργανα καθώς και ηλεκτρικές κιθάρες που ήταν άψογα συνδυασμένες με τις δικές του. Ήμουν περήφανος για όσα είχαμε καταφέρει. Μπορέσαμε να παίξουμε μαζί μέχρι το τέλος”…
Ο Rowland, που έπασχε από ηπατίτιδα C, πέθανε λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του Pop Crimes (2009). Αφήνει πίσω του, εκτός από την υπέροχη μουσική και τα τραγούδια του, τη φιγούρα ενός λαμπρού καλλιτέχνη, ασυμβίβαστου, καθοδηγούμενου και στοιχειωμένου από τις μόνες του πεποιθήσεις, που δεν θα έχει φτάσει ποτέ στο πρώτο σκαλί του βάθρου, αλλά παραμένει στην καρδιά των οι θαυμαστών του ως ο καλύτερος σε όλες τις κατηγορίες.
Ποιος καταλληλότερος από τον Mick Harvey για να συνοψίσει τον λαμπρό καλλιτέχνη που ήταν; “Προσπάθησε να δημιουργήσει δυνατές ατμόσφαιρες, συνοδευόμενες από βαθείς και ψαγμένους στίχους. Πάντα με αυτή την επιθυμία να δώσω στους ακροατές κάτι μοναδικό να ακούσουν. Ταυτόχρονα, ήταν βαθιά βυθισμένος στο μύθο του Rock’n Roll, τη σχέση με την εξέγερση. Νομίζω ότι πάντα προσπαθούσε να είναι κάπως επαναστάτης. Ήταν σημαντικό γι’ αυτόν να είναι φωνακλάς, ασεβής και να μην κάνει αυτό που περίμενε ο κόσμος. Η μουσική του δεν ακούγεται εύκολα, είναι φτιαγμένη για να είναι προσβλητική, Rock’n Roll, γεμάτη μανία και υπεροψία. Αυτό μπορεί να ακούγεται προσβλητικό, αλλά αυτό στόχευε να κάνει ο Rowland!”
