ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΟΙ ΠΡΟΠΟΝΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΗ», ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΚΡΥΜΕΝΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Επιμέλεια: ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗΣ
Πολύ σκόνη σηκώθηκε με αφορμή την απόφαση του Άρη να αναθέσει τις τύχες της ομάδας στα χέρια του Απόστολου Τερζή. Το Κεφάλαιο «Προπονητής στον Άρη» όμως αποδεικνύεται ότι ποτέ δεν ήταν κάτι εύκολο, γι’ αυτό και μπήκαμε στον πειρασμό να «ταξιδέψουμε» στα άδυτα της ιστορίας του. Οι αλήθειες που θα ανακαλύψουμε είναι πολλές και μάλλον αναδεικνύουν και τις παθογένειες που έχει στο συγκεκριμένο ζήτημα ο ίδιος ο Σύλλογος διαχρονικά. Μία από τις μεγάλες αλήθειες μάλιστα είναι το γεγονός ότι ο Άρης πολλές φορές είχε την τύχη να έχει στον πάγκο του σπουδαίους τεχνικούς και πάνω σε αυτούς θα γίνει η αναφορά.
Ποδόσφαιρο αλάνας και πρόχειρες λύσεις στον πάγκο
Το ποδόσφαιρο στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του δεν διέφερε και πολύ από το ποδόσφαιρο της αλάνας των δικών μας παιδικών χρόνων. Παιδιά αλάνας ήταν άλλωστε εκείνα που τότε έπαιζαν για την ευχαρίστησή τους και δεν χρειάζονταν κανέναν να τους πει πως να παίξουν και σε ποια θέση, οπότε μην ψάχνετε για προπονητές. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η τεράστια πυρκαγιά στη Θεσσαλονίκη τον Αύγουστο του 1917 και η μικρασιατική εκστρατεία και μετέπειτα καταστροφή, δημιουργούν ειδικές συνθήκες, γι’ αυτό και ο Άρης, αν και ιδρύεται το 1914, κατεβαίνει στο πρώτο επίσημο παιχνίδι του στις 18 Μαρτίου 1923!
Όταν άρχισαν τα πρώτα ανεπίσημα πρωταθλήματα ο συναγωνισμός αυξήθηκε και δημιουργήθηκαν οι περαιτέρω οργανωτικές ανάγκες. Τον Ιούλιο του 1925 λοιπόν ο Άρης παρουσιάζει τον πρώτο προπονητή στην ιστορία του, τον Παναγιώτη Γεωργίου, που κάθισε για περίπου 6 μήνες. Το γεγονός ότι έκανε στους παίκτες εξαντλητικές προπονήσεις δημιούργησε κρούσματα απειθαρχίας και όταν στην επόμενη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου ζητήθηκε ψήφος εμπιστοσύνης για να μπορέσει να συνεχίσει το έργο του, τα μέλη, που τα περισσότερα ήταν οι αθλητές, καταψήφισαν την παραμονή του. Έτσι τελείωσε άδοξα η καριέρα του πρώτου προπονητή που κάθισε ποτέ στον πάγκο της ομάδας. Δύο χρόνια αργότερα όμως, για τη σεζόν 27-28, προσελήφθη ο ΓερμανοΑυστριακός Τόμας Κέσλερ, που οδήγησε την ομάδα στο βάθρο του πρωταθλητή Ελλάδας. Την Άνοιξη του 1930 την τεχνική ηγεσία ανέλαβε ο Τσέχος Ντε Βαλέρ, αλλά στη λήξη της σεζόν 1931-32, παρ΄ ότι κατέκτησε κι αυτός το πρωτάθλημα Ελλάδος, ο Σύλλογος δεν ανανέωσε το συμβόλαιό του, λόγω των οικονομικών δυσχερειών που αντιμετώπιζε.
Ακολούθησε μία διετία με τον Ούγγρο Γκιούλα Άνταλ στον πάγκο και μέχρι την έναρξη του Β΄ Παγκόσμιου πόλεμου με τον Κώστα Βικελίδη
Μετά τον πόλεμο ο Διονύσης Καλτέκης ανέλαβε την τεχνική ηγεσία και υπό την καθοδήγησή του, ο Άρης κατέκτησε το τρίτο πρωτάθλημα, το 1946. Παρέμεινε στο τιμόνι της ομάδας μέχρι το 1948 και έγινε ο μοναδικός άνθρωπος που συμμετείχε ενεργά και στις τρεις κατακτήσεις πρωταθλημάτων. Τον διαδέχθηκε ο Νίκος Αγγελάκης επί μία πενταετία, από το 1948 ως το 1953. Τέλος ο Κλεάνθης Βικελίδης έκανε συνολικά 3 θητείες (1953-54, 1958-59, 1961-62) και ενδιάμεσα ο Τζίνα Σιμονόφσκι (1955).
Οργανωμένο ποδόσφαιρο από τη σεζόν 1959-1960
Αν θεωρήσουμε ότι μέχρι το 1959 το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα είχε μία άναρχη δομή, που παρέσυρε και τη θέση του προπονητή, την οποία κατείχαν κυρίως παλιοί αθλητές του. Από τη σεζόν 1959-1960 αρχίζουν τα Πανελλήνια πρωταθλήματα με τη μορφή της ενιαίας Α΄ Εθνικής. Η σταθερότητα στον πάγκο του Άρη αποτελεί από τότε μια άγνωστη διαδικασία και φυσικά τα αίτια ποικίλουν. Κάποιες φορές δικαιολογούνται οι αλλαγές και αντικειμενικά ήταν επιβεβλημένες, όμως κάποιες άλλες όχι, γιατί προέρχονταν από παθογένειες του ίδιου του Συλλόγου.
Ας ξεκινήσουμε με το ερώτημα για το ποιος μπορεί να υπήρξε ο κορυφαίος προπονητής που έχει καθίσει στον πάγκο του; Το «κορυφαίος» προφανέστατα και έχει κριτήρια τις επιτυχίες που έκανε, την ταυτότητα που είχε και το καλό ποδόσφαιρο που έπαιξε η εκάστοτε ομάδα στα δικά του χέρια.
Οι πολύ παλιοί θα μας μιλήσουν για Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς (1959-61 & 67), Μπέλα Πάλφι (1963-66), Σεβεριάνο Κορέϊα (1967-69), Μίλοβαν Τσίριτς (1969-71 & 78), Γουλφ ΜακΓκίνες (1971–73), Μπράνκο Στάνκοβιτς (1973–75), οι της γενιάς μου θα πούμε για Αποστόλ Τσατσέφσκι (1978–79), Πέπε Σασία (1979-80), Αλκέτα Παναγούλια (1975 & 1976–77 & 1988–90 & 1999), Μίχαλ Βίτσαν (1980–81), Ντίτμαρ Κράμερ (1981–82), Αντώνη Γεωργιάδη (1982–84), Τάις Λίμπρεχτς (1985–86). Οι λίγο νεότεροι θα έχουν πρώτο στη λίστα τον Γιώργο Φοιρό (1992–94 & 1997–98 & 2002–03), αλλά και Ίλια Πέτκοβιτς (1999–00), Ανρί Μισέλ (2001). Όσο για τη νέα γενιά αναμφίβολα τα ονόματα που «παίζουν» θα είναι των Γκιγιέρμο Όγιος (2006–07), Κίκε Ερνάντες (2007& 2009), Ντούσαν Μπάγεβιτς (2007–08), Έκτορ Ραούλ Κούπερ (2009, 2010–11) και Άκη Μάντζιου (2020–22).
Αν δεν κάναμε κάποιο τραγικό λάθος και ξεχάσαμε κάποιον στις επιλογές ονομάτων, οι παραπάνω είναι 21 σε μια 64χρονη ιστορία. Αναρωτιόμαστε λοιπόν, (αν με κάποιον μαγικό τρόπο μπορούσαμε να τους μοιράσουμε σε αυτά τα χρόνια) ποια θα μπορούσε να ήταν η ιστορική διαδρομή του Άρη. Και αν κάνουμε μια απλή διαίρεση και δίναμε από μια τριετία στον καθένα, είναι δεδομένο, στη δική μας λογική, ότι η ιστορία του Συλλόγου θα είχε και τίτλους και περισσότερες επιτυχίες.
Ποτέ όμως προπονητής στον Άρη δεν κλείνει τριετία! Για να είμαστε μάλλον ακριβείς, μόνο ο Μπέλα Πάλφι έκανε συνεχόμενη 3ετία (1963-1966). Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι τριψήφιο αριθμό συμμετοχών στον πάγκο της ομάδας έχουν συμπληρώσει μόλις 4 τεχνικοί και εκτός του Μπέλα Πάλφι, οι υπόλοιποι είναι οι Γιώργος Φοιρός, Αλκέτας Παναγούλιας και Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς.
Για να γίνει κατανοητός ο προπονητικός παραλογισμός που μαστίζει το Σύλλογο, αρκεί να αναφερθεί ότι ενδιάμεσα στους «21» παρελαύνουν άλλοι 61(!!!!) προπονητές για να φτάσουμε στον απίστευτο αριθμό των 82 τεχνικών σε 64 αγωνιστικές περιόδους!!!
Γιατί φεύγουν, γιατί έρχονται…
Κάναμε στη συνέχεια μια άλλη έρευνα στα ιστορικά αρχεία και σε ντοκουμέντα των εκάστοτε εποχών στους λόγους που λύνονταν η συνεργασίες των «21»! Μην προσπαθήσετε να βάλετε ονόματα δίπλα στις αιτίες, γιατί ταιριάζουν πολλοί….
* Ήρθε σε κόντρα με τους ποδοσφαιριστές και κατηγορήθηκε πως δεν μπήκε στη νοοτροπία του Έλληνα
* Απαιτούσε σκληρή δουλειά, πειθαρχία και επαγγελματική συνείδηση, στοιχεία που έγιναν αιτία να «πολεμηθεί».
* «Πλήρωσε» έναν ακατανόητο, για την εποχή, αποκλεισμό στο κύπελλο.
* Ήταν απομονωμένος από τους παίκτες, διακρινόταν από έναν υπέρμετρο εγωισμό και είχε κακή σχέση με τους δημοσιογράφους.
* Σαν χαρακτήρας ήταν αυταρχικός, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει ένα μη-συμπαθητικό προφίλ στις τάξεις των ανθρώπων της ομάδας.
* Ήρθε σε ρήξη με τη διοίκηση για τις μεταγραφές που έγιναν
* Για οικονομικά προβλήματα της ομάδας
Από την άλλη οι έπαινοι για τους ίδιους περισσεύουν, όταν ψάχνεις αναφορές όπου διαβάζεις:
* Γνώστης του μοντέρνου ποδοσφαίρου
* Ευφυής και εργατικός
* Έφερε πρωτοποριακές μεθόδους προπόνησης
* Λάτρης του ομαδικού παιχνιδιού
* Διάβαζε άριστα τους αντιπάλους και το παιχνίδι τους
* Διέκρινε τα υπέρ και τα κατά των παικτών του
* Ήταν θιασιώτης του γρήγορου επιθετικού ποδοσφαίρου
* Ανέδειξε αρκετούς νέους παίκτες
Η ευκαιρία του Τερζή και ο …Τέρζιτς
Το κλείνουμε το θέμα, θέλοντας και μη με… Τόλη Τερζή! Πήρε για πρώτη φορά το χρίσμα ως πρώτος προπονητής και θα ξεκινήσει από την προετοιμασία το «χτίσιμο» της ομάδας, αν και επί 4 σεζόν έχει ξανακαθίσει στον πάγκο για ορισμένα παιχνίδια. Για κάποιους πρόκειται για αδιανόητη επιλογή, για άλλους με υψηλό ρίσκο και για κάποιους πιο αισιόδοξους ως μια ευκαιρία. Δεν θα πάρουμε θέση ως προς τις ικανότητες του Τερζή. Αυτές θα κριθούν από την πορεία του στην ομάδα. Εκείνο που θα κριθεί όμως είναι η ψήφος εμπιστοσύνης του Αθλητικού διευθυντή, Ρόμπερτ Παλίκουτσα. Εμείς οφείλουμε να ευχηθούμε καλή επιτυχία!
ΥΓ. Αν ο Τερζής λεγόταν… Τέρζιτς, ίσως να γίνονταν περισσότερο αποδεκτός στην πλειοψηφία των οπαδών της ομάδας. Αν ο Τέρζιτς όμως έχανε έναν τόσο μεγάλο στόχο, όσο ο original Τέρζιτς, δεν μπορώ να φανταστώ πως θα συμπεριφέρονταν τότε ο δικός μας κόσμος! Ή μάλλον μπορώ…
