Ο Χιλιανός συγγραφέας, σκηνοθέτης και δημοσιογράφος Λουίς Σεπουλβέδα, που έφυγε χθες από τη ζωή χτυπημένος από τον κορονοϊό, θα ήταν σπουδαίος ακόμα κι αν είχε γράψει μόνο το «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης» και το «Η ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει».
Γράφει ο Αντώνης Καρπετόπουλος:
Όμως έγραψε και το «Το ημερολόγιο ενός ευαίσθητου killer» και το «Η τρέλα του Πινοσέτ» – κι άλλα πολλά και υπέροχα. Κι αν πάλι δεν έγραφε τίποτα, θα ήταν ένας σημαντικός άνθρωπος που δεν ξόδεψε άδικα τη ζωή του: στάθηκε δίπλα στον Αλιέντε, κυνηγήθηκε από τη χούντα του Πινοσέτ, πάλεψε για τα δικαιώματα των ινδιάνικων φυλών της Λατινικής Αμερικής και όταν ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Ευρώπη, έδωσε τις μάχες του μιλώντας για την αξία της οικολογίας και την ανάγκη της οικολογικής συνείδησης.
Ο Σεπουλβέδα ήταν ένας υπέροχος συγγραφέας, ένας σπάνιος λατινοαμερικάνος αγωνιστής, ένας από αυτούς τους λίγους που η ζωή τους θα μπορούσε να είναι η ίδια ταινία ή μυθιστόρημα. Αλλά από όλες του τις λαμπρές περιπέτειες αυτή που με γοητεύει είναι η τελευταία του. Γιατί τον βρίσκει πρωταγωνιστή σε ένα μεγάλο έρωτα τον οποίο ούτε η πανδημία δεν κατάφερε να νικήσει.
Ο Λουίς Σεπουλβέδα και η γυναίκα του Κάρμεν Γιάνιεζ υπήρξαν οι πρώτοι διάσημοι που διαγνώστηκαν με Covid 19 στην Ευρώπη: συνέβη τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν η αρρώστια ήταν ακόμα άγνωστη και όποιος την είχε ένοιωθε ένα παράξενο φόβο να δημοσιοποιήσει το γεγονός. Οι δυο τους ζούσαν τα τελευταία χρόνια στην Πορτογαλία, στην Αστούρια. Είχαν πάει για λίγες μέρες, από τις 18 έως τις 25 Μαρτίου, στην Ισπανία σε μια έκθεση λογοτεχνίας.
Ο Σεπουλβέδα αγαπούσε την Ισπανία σαν πατρίδα του γιατί στη Χιχόν είχε βρει το λιμάνι του είκοσι έξι χρόνια πριν, όταν έφτασε εκεί μετά από πολλές ευρωπαϊκές στάσεις και φυσικά πολλές λατινοαμερικάνικες περιπέτειες. «Είναι μια πόλη με ανθρακωρύχους κι ανθρώπους με μεγάλη αντοχή, που μου θυμίζει πολύ τη Χιλή» είχε γράψει κάποτε. Στη Χιχόν, μέσα στις βροχές και στις ομίχλες της, έζησε τα καλύτερα χρόνια του με την Κάρμεν.
Πενήντα χρόνια πριν
Η ιστορία του Λουίς και της Κάρμεν δεν είναι η ιστορία του μεγάλου συγγραφέα τον οποίο ερωτεύεται μια θαυμάστρια του, όπως πολύ συχνά συμβαίνει – δεν είναι καν η ιστορία του αγωνιστή πολιτικού που ξετρελαίνει με το πάθος του ένα κορίτσι. Είναι μια απλή ιστορία ενός 19χρονου αγοριού που ερωτεύτηκε κάποτε ένα 16χρονο κορίτσι: αυτή την ηλικία είχαν οι δυο τους όταν γνωρίστηκαν. Συνάντησαν για πρώτη φορά ο ένας τον άλλο πενήντα ολόκληρα χρόνια πριν και παντρεύτηκαν για πρώτη φορά δυο χρόνια αργότερα στο Σαντιάγκο το 1971 – ήταν φοιτητές και οι δυο, η Κάρμεν μόλις είχε μπει στο Πανεπιστήμιο. Απέκτησαν γρήγορα ένα γιο, τον Κάρλος που γεννήθηκε το 1972, αλλά όχι και ένα σπίτι από αυτά τα λατινοαμερικάνικα, τα γεμάτα κόσμο, συγγενείς, φίλους, φωνές και γλέντια.
Το πραξικόπημα του Πινοσέτ ανέτρεψε, όχι μόνο την κυβέρνηση Αλιέντε για την οποία ο Σεπουλβέδα δούλευε ως στέλεχος του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά οτιδήποτε σταθερό υπήρχε στη ζωή τους. Ο Σεπουλβέδα υπήρξε πολέμιος του Πινοσέτ, η Κάρμεν δεν θα μπορούσε παρά να βγει μαζί του στην παρανομία: άνοιξε ένα κύκλος διώξεων, κυνηγητών, συλλήψεων, βασανιστηρίων. Ο Σεπουλβέδα κατάφερε να γλυτώσει την εκτέλεση χάρη στην παρέμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και να φύγει από τη Χιλή του 1977 – η Κάρμεν έμεινε πίσω κρυμμένη και κυνηγημένη τέσσερα ακόμα χρόνια. Οι ζωές του χώρισαν – ήταν επικίνδυνο να είναι μαζί.
Οι δυο τους δεν έχουν μιλήσει ποτέ για τις διώξεις τους «από σεβασμό» όπως έχουν πει «σε όσους πλήρωσαν τον αγώνα τους με τη ζωή τους».
Η Κάρμεν με το παιδί τους βρέθηκε στην Σουηδία. Ο Σεπουλβέδα έφτασε κι αυτός τελικά στην Ευρώπη, αλλά στη Γερμανία. Ξαναπαντρεύτηκαν, αλλά ήταν από τα ζευγάρια, που και με άλλους να πορεύονται στη ζωή, καρμικά δεν χωρίζουν ποτέ. Αυτός απέκτησε τρία ακόμα παιδιά κι αυτή άλλα δύο. Χωρισμένοι και οι δυο, το 1996 ξαναβρέθηκαν στη Γερμανία, στο Φράιμπουργκ, σε μια εκδήλωση των Πράσινων στην οποία ο Σεπουλβέδα, καταξιωμένος συγγραφέας και δημοσιογράφος πια, ήταν κεντρικός ομιλητής. Τρεις μέρες μετά έφυγαν για το Παρίσι και το 2004 παντρεύτηκαν για δεύτερη φορά – στη Χιχόν.
Για δεύτερη φορά ορκίστηκαν πως μόνο ο θάνατος θα τους χωρίσει: και έτσι κι έγινε.
Πέρασαν τις τελευταίες σαράντα μέρες της ζωής τους στο ίδιο νοσοκομείο, σε διπλανές αίθουσες αλλά πάντα ο ένας δίπλα στον άλλο, πολεμώντας κι αυτή τη φορά μαζί τον ίδιο εχθρό, που αυτή τη φορά ήταν αόρατος. Εμειναν δίπλα δίπλα μέχρι το τέλος.
Ένας καταραμένος ιός
Οι ευρωπαϊκές εφημερίδες ανέδειξαν αυτή την ιστορία πριν από λίγο καιρό – έγραψαν για αυτή και μερικές ελληνικές γιατί ο Σεπουλβέδα είναι δημοφιλής και στην Ελλάδα, την οποία επισκέφτηκε και πολλές φορές. Η Ελ Παϊς, στις αρχές του Μάρτη, τους περιέγραψε ως «το πιο διάσημο ζευγάρι ασθενών στον κόσμο» – το σχετικό δημοσίευμα ξεχείλιζε από αισιοδοξία πως θα τα καταφέρουν γιατί βρισκόμασταν ακόμα σε μια φάση που δεν είχε γίνει κατανοητό πόσο επικίνδυνη και θανατηφόρα είναι η νέα ασθένεια: οι Ισπανοί π.χ δεν μετρούσαν ακόμα 600 νεκρούς τη μέρα και δεν υπήρχε καραντίνα. Διάβασα διάφορα τότε καθώς η ιστορία τους με εντυπωσίασε: δεν είναι σαφές το αν η Κάρμεν είχε προσβληθεί τελικά από τον Covid 19, η ίδια από το νοσοκομείο βγήκε.
Για μέρες ενημέρωνε τους δημοσιογράφους για την κατάσταση του συγγραφέα, τονίζοντας πως δεν είναι στην εντατική και πως πάει ολοένα και καλύτερα – νομίζω έχοντας περάσει τόσα μαζί του δεν ήθελε να πιστέψει πως θα τον νικούσε ένας καταραμένος ιός. Το αν τελικά και η ίδια ασθένησε και γλύτωσε ίσως το μάθουμε κάποτε, ίσως παραμείνει άγνωστο και ασαφές: σημασία έχει ότι η Κάρμεν έμεινε στο πλευρό του συγγραφέα– ο μεγάλος Σεπουλβέδα έφυγε έχοντας δίπλα του τον μεγάλο του έρωτα, σαν να ήταν ο ίδιος ένας από τους ήρωες των μυθιστορημάτων του. Κι αν υπάρχει μια άλλη ζωή δεν χωράει αμφιβολία πως την Κάρμεν του θα την ξαναβρεί.
Με την υπερηφάνεια της Αγάπης
Ο Χιλιανός λάτρευε τον Καζαντζάκη κι όχι τυχαία ο γάτος που έμαθε στον γλάρο να πετά λέγεται Ζορμπάς. Σε αυτό το παράξενο παραμυθένιο μυθιστόρημα που λάτρεψαν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη, μια γλαροπούλα αρρωσταίνει από τη ρύπανση. Πριν αφήσει την τελευταία της πνοή, εμπιστεύεται το αβγό της στον καλό γάτο Ζορμπά και τον ορκίζει ότι θα το κλωσήσει, θα μεγαλώσει το γλαρόπουλο και θα του μάθει να πετάει. Ο Ζορμπάς της δίνει τον λόγο του και μετά απορεί με τον εαυτό του: πως γίνεται ένας γάτος να μάθει σ’ ένα γλάρο να πετάει, όταν ο ίδιος είναι ανήμπορος να το κάνει; Το περιγράφει υπέροχα, αλλά είναι στο βιβλίο του για τον Πινοσέτ που το εξηγεί ακόμα πιο ωραία: «Ας μάθουμε να ζούμε μ’ αυτούς που μας λείπουν, επειδή αποτελούν κομμάτι μας, επειδή ξέρουμε γιατί μας λείπουν , κι επειδή την απουσία τους την αναπληρώνουμε με τη υπερηφάνεια και τη δύναμη της αγάπης μας» γράφει.
Όταν άκουσα ότι πέθανε μετά από πενήντα μέρες μάχης σκέφτηκα μόνο ότι η Κάρμεν ήταν εκεί, δίπλα του…
ΠΗΓΗ: www.karpetshow.gr
